Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Μεσσήνης βρίσκεται στο κέντρο περίπου της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας. Η Μεσσήνη ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα που νίκησε τους Σπαρτιάτες και απελευθέρωσε τη Μεσσηνία. Πήρε το όνομά της από τη μυθική βασίλισσα Μεσσήνη και αναδείχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Πελοποννήσου και ακμάζουσα πρωτεύουσα του νέου μεσσηνιακού κράτους έως και το τέλος της ρωμαϊκής περιόδου. Καταστράφηκε με την επιδρομή των Γότθων (360-370 μ.Χ), αλλά ένα νέο σημαντικό αστικό κέντρο, έδρα επισκοπής, οργανώθηκε εκεί κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο έως τον 15ο αιώνα. Τον 10ο αιώνα αναφέρεται στις πηγές ως Βουρκάνο. Μολονότι ήταν γνωστή στους περιηγητές των νεώτερων χρόνων, η ανασκαφική έρευνα των Θεμιστοκλή Σοφούλη, Γεώργιου Οικονόμου, Αναστάσιου Ορλάνδου και Πέτρου Θέμελη, ο τελευταίος εκ των οποίων συνέβαλε τα μέγιστα στην αποκατάσταση και ανάδειξή της, αποκάλυψε μία πόλη άρτια οργανωμένη κατά το ιπποδάμειο σύστημα, με μνημειώδη τείχη, πλήθος δημόσιων κτηρίων θρησκευτικού και πολιτικού χαρακτήρα, κατοικίες και πολλά αξιόλογα έργα τέχνης. Σήμερα αποτελεί έναν οργανωμένο και επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, ενώ τα σημαντικότερα ευρήματα των ανασκαφών της φυλάσσονται στο παρακείμενο αρχαιολογικό μουσείο.