Επίσκεψη
Δράσεις
Η Εφορεία
Επικοινωνία
Επικοινωνία

Μεθώνης 10 & Κανάρη

24 131 Καλαμάτα

27210 22534, 27210 26770


Μπενάκη & Παπάζογλου 6

24 100 Καλαμάτα

27210 63100, 27210 26410

 

Ο μικρός ναός της Ανάληψης, στα νοτιοανατολικά των Φιλιατρών, είναι κτισμένος μέσα σε ελαιώνα, σε φυσικό έξαρμα που εποπτεύει τη θάλασσα. Η ευρύτερη παράκτια περιοχή γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο με αδιάλειπτη κατοίκηση έως τη σύγχρονη εποχή. Ο ναός της Ανάληψης, ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα μνημεία της Τριφυλία, ανάγεται στο τρίτο τέταρτο του 13ου αιώνα, αλλά πιθανώς εδράζεται σε αρχαιότερο κτίσμα μεγαλύτερων διαστάσεων.

Πρόκειται για σταυρεπίστεγο ναό, οι πλάγιες όψεις του οποίου διαρθρώνονται εσωτερικά με αψιδώματα για την καλύτερη στήριξη της θολοδομίας. Το μεγαλύτερο τμήμα της ανωδομής του ναού και σχεδόν όλες οι καμάρες του κατέρρευσαν από τον ισχυρό σεισμό που έπληξε τα Φιλιατρά το 1886. Το μνημείο υπέστη στη συνέχεια μια εκτεταμένη ανακατασκευή ευδιάκριτη κυρίως στην ανωδομή του. Τα αρχικά τμήματα τοιχοποιίας είναι κτισμένα από αδρά λαξευμένους πωρόλιθους πλαισιωμένους από πλίνθους (πλινθοπερίκλειστο σύστημα). Με μεγαλύτερη φροντίδα είναι κατασκευασμένη η αψίδα του ιερού βήματος.

Ο ζωγραφικός διάκοσμος του μνημείου διατηρείται πολύ αποσπασματικά. Το αρχικό στρώμα τοιχογραφιών θα πρέπει να χρονολογηθεί λίγο μετά την κατασκευή του κτηρίου, πιθανόν στο τελευταίο τέταρτο του 13ου αιώνα. Διακρίνονται μεμονωμένες μορφές εξίτηλων, αδιάγνωστων αγίων και σπαράγματα από την παράσταση της Ανάληψης στην καμάρα του Ιερού. Λίγο μεταγενέστερη είναι η παράσταση του αβά Ζωσιμά και της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας στο βορειοανατολικό τύμπανο του ναού και τμήματα εξίτηλων τοιχογραφιών. Στην αψίδα, η παράσταση της Βρεφοκρατούσας ανάγεται πιθανόν στον 17ο-18ο αιώνα.

 

Κατά το 2011, το έργο «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Ανάληψης Φιλιατρών» εντάχθηκε στον άξονα προτεραιότητας «012-Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής Πελοποννήσου» του Επιχειρησιακού Προγράμματος  Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων 2007-2013, με προϋπολογισμό 105.000 ευρώ. Η αναστήλωση του μνημείου υλοποιήθηκε με αυτεπιστασία από την 26η Εφοερία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και είχε διάρκεια είκοσι μηνών (Μάιος 2012 – Δεκέμβριος 2013).

Στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιήθηκαν:

  • Ανασκαφική έρευνα, κατά την οποία αποκαλύφθηκε τάφος στα δυτικά του ναού, λαξευμένος στο φυσικό βράχο, που περιλάμβανε μια ταφή και μια ανακομιδή. Κτιστό πώρινο πλαίσιο περιέβαλε την κεφαλή του νεκρού και μεταξύ των μηρών του εντοπίστηκε κλειστό αγγείο
  • Τοποθέτηση τεσσάρων μεταλλικών ελκυστήρων για την ενίσχυση της στατικής επάρκειας του μνημείου.
  • Αρμολογήματα και εφαρμογή ενεμάτων εσωτερικά και εξωτερικά.
  • Εξυγίανση και επικεράμωση των στεγών.
  • Συμπλήρωση του δαπέδου με λίθινες πλάκες.
  • Στερέωση και συντήρηση των τοιχογραφιών.
  • Τοποθέτηση νέων ξύλινων κουφωμάτων, καθώς και ξύλινου τέμπλου
  • Αποστραγγιστικές εργασίας και μικρές διαμορφώσεις στον περιβάλλοντα χώρο για την προβολή των αρχιτεκτονικών λεπτομερειών του μνημείου.
  • Τοποθέτηση ενημερωτικής πινακίδας και πινακίδας με απόσπασμα κειμένου σε γραφή Braille.
  • Δημιουργία ενημερωτικού φυλλαδίου.

 

Η ολοκλήρωση της αποκατάστασης του ναού της Ανάληψης συνέβαλε στην αρχαιολογική τεκμηρίωση των οικοδομικών φάσεων του ναού και στην ανάδειξη ενός από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Τριφυλίας.